Hyperlipemie

Wat is hyperlipemie bij paarden?
Hyperlipemie is de term die gebruikt wordt voor een ziekte waarbij je paard teveel vet in het bloed heeft. Dit gebeurt wanneer je paard veel meer energie gebruikt dan het kan opnemen. Je paard zit dan in een negatieve energiebalans. Het is normaal dat de vetreserves aangesproken worden als je paard even niet eet, maar soms gaat dit niet altijd goed.

Hoe ontstaat hyperlipemie?
Als je paard eet, gebruikt hij/zij een klein deel van de opgenomen energie direct. De rest wordt opgeslagen. Het grootste gedeelte hiervan wordt opgeslagen als vet. Als je paard vervolgens niet eet en jij met hem/haar werkt, worden die vetreserves aangesproken. De vetten komen vrij en gaan via de bloedbaan naar de lever. De lever maakt er vervolgens energie van, wat je paard kan gebruiken voor de arbeid. Het is dus normaal dat je paard soms vet in het bloed heeft zitten. Gelukkig mag je paard na de arbeid ook weer eten en kan hij/zij de vetreserves weer aanvullen. Soms verloopt de afbraak van de vetreserves niet helemaal goed; er komt teveel vet vrij. Je paard krijgt dan bloedvervetting (hyperlipemie). Dit gebeurt vooral als je paard ziek is, stress heeft of langere tijd niet goed eet.

Bij welke paarden komt hyperlipemie vooral voor?
In theorie kan elk paard dit krijgen, maar het komt vooral voor bij sobere ponyrassen, minipaarden en ezels. Hyperlipemie wordt zelden gezien bij warmbloedige paarden. Vooral dieren in een té goede voedingstoestand (te dikke paarden) lopen een groter risico. Paarden met insulineresistentie zijn extra gevoelig. Deze dieren hebben namelijk een afwijkende stofwisseling waardoor ze gemakkelijk te dik worden. Ook drachtige dieren en merries die erg veel melk geven, verbruiken veel meer energie dan andere paarden, waardoor zij een groter risico hebben om in een negatieve energiebalans te raken.

Wat zijn de verschijnselen van hyperlipemie?
Als belangrijkste verschijnselen zal opvallen dat je paard niet meer wil eten. Hij/zij is ook sloom en wordt snel zwak(ker). Vaak speelt een paard met hyperlipemie nog wel wat met water, maar krijgt hiervan te weinig binnen. Je paard zal na verloop van tijd helemaal niet meer willen staan, diarree krijgen en een verhoging van de lichaamstemperatuur. Geelzucht is daarnaast ook iets wat veel gezien wordt. Dit duidt vaak op een leverprobleem en leververvetting. De slijmvliezen van je paard worden dan geler. Dit is vooral goed te zien in het oog of de lip en soms zelfs in het oogwit.

Wat is de behandeling bij hyperlipemie?
Sommige paarden hebben teveel energie verbruikt en sommige paarden zijn om een andere reden minder gaan eten. Het is daarom belangrijk om na te gaan wat de oorzaak is. At je paard al een tijdje minder goed? Ga dan na wat daar de oorzaak van is. Zolang je die oorzaak niet oplost, zal je paard nooit goed beter kunnen worden. Heeft je paard door een ander probleem teveel energie verbruikt, zal dit probleem opgelost moeten worden. In sommige gevallen is dit niet direct op te lossen en moet je ervoor zorgen dat je paard voldoende energie binnenkrijgt. Dit is vrij lastig, aangezien de meeste paarden met hyperlipemie gestopt zijn met eten. Het is daarom soms noodzakelijk om je paard te dwangvoeren. In sommige gevallen kan je dierenarts besluiten om een infuus aan te leggen en daardoor extra energie aan je paard te geven. In de ernstigere gevallen moet je paard opgenomen worden op een kliniek waar hij/zij de beste zorg kan krijgen. Hier wordt,je paard, door middel van bloedonderzoeken, goed in de gaten gehouden. Ook kan de therapie snel veranderd worden als blijkt dat het beter of slechter gaat. In mildere gevallen kan er geprobeerd worden om thuis te behandelen.

Kan ik hyperlipemie bij mijn paard voorkomen?
Voorkomen is altijd beter dan genezen. Het is belangrijk bij hyperlipemie dat je goed in de gaten houdt of je paard voldoet aan de risicofactoren. Te dikke dieren, drachtige dieren en bepaalde rassen zijn extra gevoelig. Als je paard voldoet aan de risicofactoren, is het verdacht als je paard meer dan een dag niet eet. Onderneem dan direct actie, bel je dierenarts en begin alvast met dwangvoeren. Voorkom stressvolle situaties (zoals lange transporten, drastische veranderingen in management etc.) en zorg voor een goede ontworming om te voorkomen dat je paard hyperlipemie ontwikkeld.