• July 24, 2023

Maligne Lymfoom

Maligne lymfoom is een vorm van kanker in de bloedcellen bij dieren. Maligne lymfoom komt bij meerdere verschillende diersoorten voor, maar in dit artikel zal er ingegaan worden op de aandoening bij katten. Maligne lymfoom is een van de meest voorkomende tumoren bij de kat en wordt ook wel eens lymfeklierkanker genoemd. Deze vorm van kanker wordt bij mensen het Non-Hodgkin lymfoom genoemd.

Hoe ontstaat het maligne lymfoom bij katten?
In veel van de gevallen ontstaat het maligne lymfoom bij katten spontaan en zonder een duidelijke oorzaak.

Maligne lymfoom kan ook worden veroorzaakt door verschillende virussen, zoals FeLV en FIV bij katten. Vanwege het zwerfdierenbeleid in Nederland komen deze virussen bijna niet meer voor. Toch is het verstandig katten met maligne lymfoom te testen op deze ziektes.

Het maligne lymfoom veroorzaakt een toename van lymfocyten (een bepaalde soort witte bloedcel). Witte bloedcellen vormen een belangrijke eerste barrière tegen allerlei ziektes. Lymfocyten worden gemaakt in lymfeklieren, die overal in het lichaam zitten. De toename van lymfocyten kan dus óf plaatsvinden in de lymfeklieren óf op andere plekken in het lichaam die belangrijk zijn voor lymfocyten. Dit zijn; milt, lever, neus, maag, darmen en de huid.

Vanwege de aard van maligne lymfoom (tumor van witte bloedcellen), zaait deze vorm van kanker heel snel uit.

Het maligne lymfoom kent meerdere ‘presentatievormen’;

  • Solitair, waarbij er 1 enkele tumor is. Een voorbeeld hiervan is lymfoom in de neus.

  • Multicentrisch, waarbij er meerdere organen tegelijk aangedaan zijn. Ongeveer 15-20% van de katten met maligne lymfoom heeft deze uitingsvorm

  • Abdominale maligne lymfoom, waarbij alleen organen in de buikholte aangetast zijn. Dit zijn lever, milt en nieren. Deze vorm komt in ongeveer 30% van de gevallen van maligne lymfoom voor.

  • Thymusvorm, deze vorm komt vooral voor bij oudere katten.

  • Huidvorm, hierbij is de huid aangetast. Deze vorm komt in minder dan 1% van de gevallen voor.

Hoe kan ik maligne lymfoom bij katten herkennen?
Maligne lymfoom kent dus verschillende uitingsvormen. Hierdoor kan het soms heel lastig zijn om maligne lymfoom te herkennen.

Het maligne lymfoom kan in meerdere organen of op meerdere plekken tegelijk ontstaan. Daarnaast zaait het ook gemakkelijk uit. In een later stadium kan het heel lastig zijn om maligne lymfoom te onderscheiden van leukemie (kanker van het beenmerg).

Hoe het maligne lymfoom zich dus uit, is heel erg afhankelijk van welke organen er aangedaan zijn. De lymfeknopen kunnen erg groot zijn, dit kan juist één, meerdere of alle lymfeknopen zijn. Lymfeknopen worden ook groter tijdens een ontsteking op andere plekken in het lichaam. Een grote lymfeknoop betekend dus niet altijd dat je kat maligne lymfoom heeft.

De milt kan vergroot zijn. Een enkele keer is dit te voelen door je dierenarts, maar vaak zal dit vastgesteld moeten worden met een echo. Een röntgenfoto is ook een optie, maar deze geven vaak een veel minder goed beeld dan een echo.

Het maligne lymfoom kan zorgen voor (kleine) interne bloedingen en bloedafbraak, waardoor je kat bloedarmoede kan krijgen. Dit kan je herkennen doordat je kat slomer is en vaak voelen de poten en oren kouder aan. Door het maligne lymfoom kan ook het beenmerg aangetast worden.

Hoe wordt de diagnose maligne lymfoom gesteld?
De diagnose maligne lymfoom kan alleen met zekerheid gesteld worden door microscopisch onderzoek. Hiervoor zal je dierenarts een dunne naald aspiratiebiopt moeten nemen. Dit is het nemen van een klein beetje cellen via een naald. Dit biopt is vrijwel pijnloos en vergelijkbaar met bloedprikken. Anesthesie is dus zelden nodig. In sommige gevallen is het nodig om een wat groter biopt te nemen. Soms zal je dierenarts je doorverwijzen.

Wat is de behandeling van het maligne lymfoom?
Maligne lymfoom kan in twee typen lymfocyten voorkomen. De T-cel of de B-cel lymfocyten. Het stellen van een diagnose en het vaststellen in welke type lymfocyt de tumor voorkomt, kan nuttig zijn voor het succes van de behandeling en de keuze voor bepaalde middelen. Chemotherapie is de meest effectieve behandeling voor het maligne lymfoom. Het succes van deze behandeling verschilt heel erg per dier en is afhankelijk of de therapie aanslaat. De meeste dieren lijken te genezen en kunnen een normaal leven leiden.

Meer dan 95% van de katten heeft geen of heel weinig bijwerkingen van de chemotherapie. Omdat de dosering van de chemotherapie bij dieren zoveel lager is dan bij mensen, treden er veel minder bijwerkingen op. Chemotherapie mag alleen op bepaalde klinieken uitgevoerd worden, omdat je te maken hebt met gevaarlijke stoffen. Deze stoffen worden door je kat weer uitgescheiden via speeksel, ontlasting en urine. De haalbaarheid van chemotherapie is dus niet alleen afhankelijk van de type tumor, maar ook van jouw mogelijkheden en je thuissituatie. Uit onderzoek is gebleken dat katten met een B-cel maligne lymfoom langer leven dan katten met een T-cel maligne lymfoom. Dit zijn natuurlijke gemiddelden en zeggen weinig voor het individuele dier. Ook de uitingsvorm (welke organen zijn aangedaan) is heel erg belangrijk voor de prognose.

In sommige gevallen wordt maligne lymfoom ook op andere manieren behandeld. Een voorbeeld is prednison. Dit zijn pillen. Deze vorm van behandelen is minder gevaarlijk, omdat je kat geen gevaarlijke stoffen uitscheidt. Er zijn echter wel veel meer bijwerkingen bij een behandeling met prednison.

Een andere mogelijkheid is bestraling. Dit is alleen mogelijk als het maligne lymfoom zich op 1 plek in het lichaam bevindt (zoals in de neus). Bestraling is vaak duurder dan chemotherapie.

Chirurgie is ook een mogelijkheid, maar wordt zelden aangeraden. Het leidt eigenlijk nooit tot genezing, omdat de tumor op een andere plek weer terugkomt. Vaak wordt er besloten om te kiezen voor chirurgie als de tumor problemen met zich meebrengt. Bijvoorbeeld bij een afsluiting van de darm. Vaak wordt er na de operatie gestart met chemotherapie om te voorkomen dat de tumor weer terugkomt.

Het is heel lastig aan te geven hoe lang een kat nog leeft. Bij de meest voorkomende vorm van maligne lymfoom bij katten (abdominale vorm), leeft de helft van de katten nog na 1 jaar. Een kwart is na twee jaar nog in goede gezondheid. Chemotherapie heeft vaak meerdere maanden effect. De behandeling met pillen heeft vaak enkele weken effect.