Blaasgruis en Blaasstenen

Blaasgruis houdt in dat er kleine kristallen in de urine van de kat zitten, dit is het beste te vergelijken met fijn zand. Blaasstenen daarentegen kunnen variëren in grootte vanaf enkele millimeters tot enkele centimeters. Blaasgruis bij de kat wordt vaak gezien in combinatie met een blaasontsteking, terwijl blaasstenen vaker voor problemen zoals een verstopping zorgen.

Hoe ontstaan blaasgruis en blaasstenen bij katten?
Bij katten zijn er twee soorten stenen en/of gruis die het meeste voorkomen; struviet en calciumoxalaat. De exacte oorzaak van het ontstaan van blaasgruis of –stenen is niet geheel bekend. Er is aangetoond dat katten een persoonlijke gevoeligheid kennen voor het maken van gruis of stenen. Ook is het zo dat katten de urine zeer goed kunnen concentreren. Sterker geconcentreerde urine heeft vaak een hogere pH, wat zou kunnen leiden tot de vorming van stenen of gruis. De urine van een kat is vaak sterker geconcentreerd als de kat voornamelijk brokken krijgt. Katten drinken uit zichzelf heel weinig en dus nemen ze minder vocht op als ze uitsluitend droogvoer krijgen. Katten die wel eens natvoer krijgen, krijgen meer vocht binnen waardoor de urine minder sterk geconcentreerd is. Het geven van alleen natvoer daarentegen is ook niet aan te raden. Dit leidt vaak weer tot andere problemen zoals de vorming van tandsteen en tandplak en ook kan het leiden tot nierproblemen vanwege de (vaak) hogere zoutconcentraties.

Hoe kan ik blaasgruis en blaasstenen bij mijn kat herkennen?
Zowel blaasstenen als blaasgruis geven problemen die erg kunnen lijken op een blaasontsteking, zoals vaak kleine beetjes plassen. Daarnaast kan je kat ook een of meer van de volgende symptomen hebben; naast de bak plassen, pijn bij het plassen, persen op de urine (niet verwarren met persen op de ontlasting) en/of bloederige urine.

Vooral bij katers kunnen blaasstenen vastlopen in de plasbuis. Deze is bij mannelijke dieren smaller en langer dan bij vrouwelijke dieren. Daarnaast is het zo dat de plasbuis bij katers (en andere mannelijke dieren in het algemeen) ook door de prostaat loopt en hebben katers een botje in de penis. Er zijn grofweg 3 plekken waar blaasstenen vast zouden kunnen lopen bij katers. Dit geeft katers een grotere kans op een verstopping ten gevolge van blaasstenen. Een verstopping bij een kater kun je herkennen aan het feit dat je kat al een dag niet geplast heeft, perst op de urine zonder dat er iets uitkomt en vaak zijn deze katers ook onrustig. Katers met een verstopping worden ‘plaskaters’ genoemd en zijn per definitie een spoedgeval. Als je denkt dat dit het geval is, moet je met spoed naar een dierenarts. Katten met een verstopping kunnen binnen 24 uur overlijden aan de gevolgen van de verstopping!

Hoe wordt de diagnose blaasgruis bij katten gesteld?
Het stellen van de diagnose blaasgruis is vaak relatief gemakkelijk. Allereerst zal de dierenarts de kat fysiek onderzoeken. Na het onderzoek van je kat zal de dierenarts de urine onder de microscoop bekijken, hierin is het blaasgruis goed te zien en kan je dierenarts zelfs vaststellen om welk soort gruis het gaat.

Als je zelf alvast wat verse urine meebrengt, kan je dierenarts dit direct onderzoeken. Verse urine is urine van niet ouder dan 4 uur. De zuurtegraad kan veranderen als urine ouder is, waardoor je dierenarts een verkeerd beeld kan krijgen van de situatie en mogelijk zelfs de verkeerde behandeling in kan zetten.

Hoe wordt de diagnose blaasstenen bij katten gesteld?
De diagnose van blaasstenen is lastiger, deze komen normaal gesproken niet met de urine mee naar buiten en blijven dus in de blaas of plasbuis. Stenen zijn alleen te herkennen met een echo of op een röntgenfoto. Op een röntgenfoto zijn niet alle soorten stenen te zien en kan de diagnose gemakkelijk gemist worden, daarom is het beter om een echo te laten maken.

Bij plaskaters wordt vaak eerst gezorgd voor verlichting van de druk in de blaas. Meestal wordt dit gedaan door een urinekatheter in de plasbuis in te brengen tot in de blaas. Soms is dit niet mogelijk en is de beste optie om met een naald de blaas aan te prikken. Nadat de blaas van je kater leeg is, kan je dierenarts de urine onderzoeken.

Wat is de behandeling tegen blaasgruis en blaasstenen?
Struviet is heel gemakkelijk te behandelen, zowel de stenen als het gruis kunnen opgelost worden met een speciaal dieet. Dit dieet zorgt ervoor dat de pH van de urine wordt verlaagd, waardoor de stenen en het gruis oplossen. Als een steen vastgelopen is, dan zal er eerst voor gezorgd moeten worden dat je kat weer normaal kan plassen. In dit geval kan niet gewacht worden totdat het dieet de steen opgelost heeft. De kans is erg groot dat het gruis of de stenen terugkeren wanneer gestopt wordt het de dieetvoeding. Daarom wordt er geadviseerd om deze dieetvoeding levenslang te geven.

Calciumoxalaat stenen moeten operatief weggehaald worden. Na het weghalen van de stenen is het mogelijk om te bekijken om welke soort steen het gaat (in zeldzame gevallen komen er ook cystinestenen en uraatstenen voor). Wanneer de dierenarts weet om welke stenen het gaat, weet hij welke maatregelen hij moet nemen om het risico op herhaling te verkleinen.

Hoe ziet de toekomst van mijn kat eruit?
Hoe meer een dier drinkt, hoe kleiner de kans is op blaastenen en blaasgruis. Natvoer is beter dan droogvoer. Speciale blaasgruisdiëten zorgen ervoor dat je kat meer gaat drinken. Daarnaast bestaan er ook fonteintjes om je kat meer te laten drinken. Zoals eerder gezegd zijn de onderhoudsdiëten niet altijd voldoende om ervoor te zorgen dat de stenen of het gruis weg blijven.