Anaalklieren zijn bepaalde klieren die veel zoogdieren hebben. De klieren bevinden zich rond de anus. Er zitten twee grote klieren op ‘4’ en ‘8’ uur, er bevinden zich ook kleinere klieren rondom de anus (peri-anaal klieren). Voor dit artikel worden alleen de twee grote anaalklieren meegenomen omdat daar de meeste problemen gezien worden.
Anaalklieren bestaan om de ontlasting zijn karakteristieke geur te geven. Hiermee kan een dier zijn/haar territorium afbakenen. Dit wordt namelijk niet alleen met urine gedaan, maar ook met ontlasting. Normaal worden de anaalklieren netjes geleegd op het moment dat een dier ontlast, dit is echter niet altijd zo.
Bij honden (en soms ook bij katten) zitten de anaalklieren wel eens verstopt. De anaalklieren worden dan niet netjes geleegd met het ontlasten. Dit kan komen doordat de ontlasting te zacht is, waardoor er te weinig druk op de klieren komt te staan. Of als een dier te weinig ontlasting heeft. Bij fretten komt het wel eens voor dat de anaalklieren erg groot zijn, het kan zijn dat je dan denkt dat ze verstopt zitten. Dit hoeft niet altijd zo te zijn. Het fret is namelijk familie van het stinkdier en hoort grote anaalklieren te hebben. Fretten die in een groep leven, laten soms de inhoud van hun anaalklieren lopen als teken van dominant gedrag naar de andere fretten toe.
Ontstoken anaalklieren is een vervelende aandoening. Niet alleen voor je fret, maar ook voor jou als eigenaar. Ontstoken anaalklieren gaan namelijk vaak lekken. Het goedje wat er dan uitkomt ruikt zo sterk dat zowel jij als overige kooigenoten van je fret er last van hebben. Een fret met ontstoken anaalklieren zal zelf minder last hebben van de geur. Fretten met ontstoken anaalklieren likken zelden aan de anus. Bij fretten wordt ‘sleetje rijden’ waarbij het fret met zijn/haar kont over de grond schuurt, vaker gezien. Dit kan niet alleen een teken zijn van ontstoken anaalklieren, maar wordt ook regelmatig gedaan om de grond te markeren na het ontlasten. Als je fret sleetje rijdt zonder dat je de anaalklieren ruikt, hoef je je daar in principe geen zorgen over te maken.
Een enkele keer geeft een ontstoken anaalklier pijn bij het poepen en kan je fret een kreunend geluid maken als hij/zij ontlast. Dit moet je niet verwarren met persen op de ontlasting of de urine, dit heeft namelijk hele andere oorzaken!
Als je fret ontstoken anaalklieren heeft, kun je die het beste laten legen door je dierenarts. Deze kan ervoor zorgen dat de anaalklieren helemaal leeg zijn. De inhoud van de anaalklieren hoort geelwit te zijn. Pus kan dezelfde kleur hebben als de normale inhoud van de anaalklieren en daarom is het lastig te bepalen of de inhoud normaal is of juist afwijkend. Een dierenarts kan deze inschatting vaak beter maken. Vaak is het zo dat als de anaalklieren ontstoken zijn, er wat bloed meekomt tijdens het legen.
Ook fretten vinden het geforceerd legen van de anaalklieren absoluut niet fijn, daarom is het soms noodzakelijk om je fret een roesje te geven om ervoor te zorgen dat hij/zij rustig is en niet meer zoveel merkt van de behandeling. Als je fret zich heftig verzet tijdens de behandeling, is het onmogelijk om de anaalklieren helemaal te legen. Na het legen van de anaalklieren zal je fret gedurende twee weken antibiotica moeten krijgen om ervoor te zorgen dat de ontsteking voldoende geneest.
Bij terugkerende problemen kan er geadviseerd worden om mannelijke dieren te castreren. In hele uitzonderlijke gevallen is het ook mogelijk om de anaalklieren in hun geheel te verwijderen. Dit is een risicovolle operatie. Er bestaat een kans dat de kringspier van de anus beschadigd raakt, waardoor je fret incontinent wordt. Hij/zij is dan niet meer in staat om de ontlasting op te houden. Het verwijderen van de anaalklieren is een behandeling die in Nederland verboden is als er geen medische noodzaak voor is.
Gelukkig komen anaalkliertumoren bij fretten maar heel zelden voor. In tegenstelling tot bij sommige hondenrassen. Afhankelijk van hoe groot een anaalkliertumor is kan deze geopereerd worden. Daarbij is het ook belangrijk om te weten wat voor soort tumor het is. Voor sommige tumoren geldt dat je er beter niet in kan gaan snijden, omdat het risico op uitzaaiingen dan groter wordt.